Muzieknotaties uit verschillende geografische regio’s.
Speciaal voor alle accordeonisten die graag balkanmuziek spelen! Een van de meest uitdagende stukken, gespeeld door de accordeonist Slobodan Božinović – op een toets-accordeon!
Typisch stuk in vlaško-stijl, net zoals Kradunavsko horo. Er is ook een Roemeense versie van deze muziek, gespeeld door Victor Gore: Hora de la Ciolpani. Dat is een oudere opname, misschien is Božinović er wel door geïnspireerd. Božinović speeld hem naar mijn mening wel veel virtuozer.
Pravo horo uit de stad Haskovo met een mooi lyrisch begin in een beetje atypische vijffrasige maat. Gespeeld door accordeonist Ivan Kirev en klarinettist Petko Radev. Een favoriet nummer van Johan Baerents.
Op zaterdag 4 september vroeg in de ochtend is Johan Baerents overleden.
Op de volksdansbals bij Terpsichoré in Amsterdam en op het Balkanfestival in Zetten heb ik Johan voor het eerst leren kennen. Als orkestleider van Kaleb en oprichter, samen met zijn vrouw Erda, van dansensemble Paloina, keek ik altijd erg naar hem op. Johan was een hele lieve en vriendelijke collega met een grote kennis van de balkanmuziek en daarbuiten! Qua speelstijl heb ik hem altijd geassocieerd met Stevo Teodosievski.
Johan was ook een bijna onmetelijke bron van bladmuziek. Als je volksdansmuziek speelt dan heb je zeker al een van zijn transcripties gebruikt.
Orkest Kaleb heeft in 2007 het album Kaleb.Nu uitgebracht, waar Johan een aantal behoorlijk virtuoze nummers op speelt, zoals Soborsko oro en Rupčenska râčenica. Een nummer wat ik Johan op deze CD heel mooi vind spelen is Hora lui Gore. Ik heb het ter nagedachtenis van hem vandaag uitgewerkt.
Johan, we zullen je ontzettend missen!
Borino oro is een vooral door de platen van Goran Bregović polupair geworden oorspronkelijke zigeunermelodie en wordt tegenwoordig gespeeld door veel verschillende muzikanten over de hele wereld. De oudste uitvoering die ik ken komt van de soundtrack van de film Dom na vešanje (Time of the gypsies). Ook de griekse zangeres Álkistis Protopsálti heeft, onder leiding van Goran Bregović, een mooie versie ingezongen, in het Grieks.
Hieronder de bladmuziek. Na twee rondes kan er een vrij geïmproviseerd instrumentaal tussen komen. De dubbele maat onder de tweede volta in de eerste strofe wordt niet altijd gespeeld.
Deze dansklassieker wordt op vrijwel elk volksdansbal gedanst. Is qua stijl echt Noord-Bulgaars, met een toonladder die ook veel in Roemenië voorkomt. Jaap Leegwater heeft aan het Nederlandse orkest Ranja met accordeonist Theo van Tol de opdracht gegeven om aan de hand van een aantal werkopnames met traditionele melodieën een stuk samen te stellen en zo is deze muziek ontstaan.
Het stuk bestaat uit twee delen. De eerste set melodieën, op de eerste pagina, moeten enigszins in ‘swing’ gespeeld worden. De tweede set melodieën zijn een stukje sneller en daarom is er geen ruimte meer voor swing. Luister naar de opname – dat helpt altijd!
Uit het dansprogramma van Jaap Leegwater en uitgebreid gespeeld op folkcamp Eerde III 2016 deze vrolijke, swingende en feestelijke muziek uit Servië.
Nikola Atanasov speelde deze Graovsko horo op gajda op een van de eerste CD’s van Balkanton: Folk Rhythms from Bulgaria. Typisch voor vele Bulgaarse dansnummers wordt de dansmuziek vooraf gegaan door een introductie zonder maat of ritme. In dit geval wordt dat Markovska pesen (lied uit Markovo) genoemd, maar vaker wordt er een algemenere naam aan gegeven, zoals Bavna pesen – langzaam lied – of Na trapeza. Dat betekent aan (de rijk gedekte) tafel, zodat je tussen de dansen door nog even wat kan eten.
De Graovsko horo is een dans in 2/4 maat en heeft een speciaal onderliggend ritme. Het is een lang-kort-lang-kort-lang ritme, verdeeld over twee 2/4 maten. Je zou het in dit geval kunnen kunnen opschrijven als groepen van 4-2-4-2-4 / 16.
De dans is erg vergelijkbaar met bijvoorbeeld Kjustendilska râčenica of Sitno šopsko horo. De passen van de bijbehorende dans volgen niet de cadans van het ritme, maar hebben een kort-kort-lang patroon, zoals bijvoorbeeld de râčenica die heeft.
Maandagmiddag 24 mei is multi-instrumentalist Roelof Rosendal overleden. So maki sum was een van Roelofs favoriete nummers.
Reeds op twaalfjarige leeftijd legde Roelof (1955 - 2021) een uitgesproken interesse voor traditionele muziek aan de dag. In eerste instantie waren het de melodieën van de gajda en de complexe ritmiek van de muziek uit Macedonië die zijn aandacht trokken. Op autodidactische wijze, door het zelf bouwen van instrumenten en het eindeloos luisteren naar opnamen, maakte hij zich deze muziek eigen. Later trad hij op met Turkse en Joodse muzikanten, speelde in verschillende muziekgroepen en studeerde muziek uit de Balkan en Turkije bij de etnomusicoloog Wouter Swets. Hij speelde tien jaar lang in diens ensemble Čalgija, waar hij ook de ud leerde bespelen. Terwijl zijn kennis van de Oost-Europese muziek gestadig groeide, richtte hij zijn interesse tevens op de Keltische traditionele muziek. In 1987, hetzelfde jaar waarin hij als multi-instrumentalist in dienst trad bij het Internationaal Danstheater, nam hij één van de meest complexe traditionele instrumenten ter hand; de uilleann-pipes. Roelof was een alom gewaardeerde bespeler van dit met uitsterven bedreigde instrument en kon als geen ander verbindingen leggen tussen Oost- en West Europese traditionele en moderne muziek.
Roelof was ook oude sok. Een in memoriam van een andere oud-NJNer: Doedel. Roelof was vooral bekend om zijn doedelzak. Hij was de eerste met een (Macedonische) gajda en heeft later meerdere anderen er ook aan geholpen. Ook speelde hij veel slagwerk, wie heeft er niet gehupst op de maat van zijn Turkse Trom? Geen enkel instrument had geheimen voor hem. Zo heeft hij in latere ensembles Griekse en Turkse luit gespeeld. Computer. Roelof dook al heel vroeg diep in de balkanmuziek met al zijn complexe maten en ritmes. En legde dat ook graag uit. Dat resulteerde in lange cijferreeksen als 2-2-3, 2-2-3, 2-2-3-2-2. Dat leverde hem de bijnaam computer op.
Een typisch soort Pravo horo uit Noord-Bulgarije. De accordeonist die je hier hoort is Veni Petkov uit de stad Vidin. Hij speelt de Bulgaarse versieringen echt heel mooi helder, een plezier om naar te luisteren.
Typisch aan deze melodie is het ‘ontbreken’ van de inzet op de eerste tel. En voorafgaand aan de dansmelodie kan je een Bavna pesen horen, een ‘langzaam lied’. Dat is een vaak geïmproviseerd ritmeloos stuk wat als een introductie voor de dansmelodie kan dienen.
Deze Opas, een Pravo horo uit Dobrudža, is geïnspireerd op de opname van orkest Zornica op de CD Balkanfolk 1998.