Een râčenica uit de stad Kotel, op de melodie van het liedje Dodi si, Panjo pašata. Hieronder de uitvoering en tekst van Ivan Kremov:
Доди си, Паньо пашата Доди си, мамо, доди си, доди си, мамо, доди си, доди си, Паньо пашата. Паньо пашата, агата, Добруджанския кихая, добруджанския кихая, жерунянския чорбажи, жерунянския чорбажи. Чи убу, Паньо пашата, чи убу, Паньо пашата, чичовити си потури, майчинити си калцуни. Чи тръгна мума да дири, чи тръгна мума да дири от Канинкови в Билизнъ, чак до Рашови в Горни край.
Dodi si. Panjo pašata Dodi si, mamo, dodi si, dodi si, mamo, dodi si, dodi si, Panjo pašata, Panjo pašata, agata. Dobrudžanskija kihaja, dobrudžanskija kihaja, žerunjanskija čorbaži, žerunjanskija čorbaži. Či ubu, Panjo pašata, či ubu, Panjo pašata, čičovite si poturi, majčiniti si kalcuni. Či trâgna muma da diri, či trâgna muma da diri, ot Kaninkovi v Biliznâ, čak do Rašovi v Gorni kraj.
In de stad Kotel werd geleefd van de textielindustrie. De herders, met de honderdduizenden schapen die wol produceerden voor deze industrie, verplaatsten zich elke winter naar Dobrudža. Als de mannen terugkwamen in het voorjaar werd tijdens de feesten deze dans uitgevoerd door de achtergebleven vrouwen, uitdagend langzaam in hun zware wollen dracht.
Dit is dus een heel, heel langzame râčenica! Misschien wel de aller-langzaamste. Alleen enkele uitvoeringen van de râčenik moeten nog langzamer worden gespeeld, maar dat is geen râčenica.
Eind jaren negentig heb ik deze muziek leren kennen toen ik een danscursus begeleidde van Jaap Leegwater. Later heb ik hem samen met Jeroen Smoorenburg, Rob Kerkhoven en Rein de Graaff ingespeeld voor de CD ‘At the Bulgarian dance tavern’.
Ondertussen zijn op YouTube uitvoeringen van choreografieën verschenen die een tweetal extra melodieën bevatten, die ik erg waardevol vind voor het karakter van deze muziek. De mooiste vind ik die van de Staatsschool voor Choreografie uit Sofia, de oude naam voor de НУТИ – Национално училище за танцово изкуство (de Nationale School voor Danskunsten), die in 1989 is uitgevoerd: