De Elenino horo is een populaire dans in Bulgarije. De dans is in principe in een 7/8 maat, waarbij de accenten van de dans op de eerste, derde, vijfde en zesde tel van de maat liggen. Je zou het ook wel kunnen uitleggen als lang-lang-kort-lang.
Omdat dansers deze dans vaak graag vlot willen dansen ontstaat voor de musici een probleem: de muziek wordt te snel. Daarop is door een aantal musici een truc bedacht – door muzieknootjes weg te gooien hoef je er minder te spelen. Later meer aandacht daarvoor: deze muziek is keurig in 7/8 (of 14/16).
Muziek uit de streek Šopluk, het midden-westen van Bulgarije. Gespeeld in de stijl van de Graovsko horo, en deze dans kan er ook prima op worden gedanst. Dit is een solo-nummer voor tambura, hier gespeeld door majstor Rumen Sirakov.
Deze muziek wordt nog steeds uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld door het volksmuziekorkest van de Bulgaarse nationale radio. Ook is er een folklore-discotheek plaat uitgekomen, waarbij het nummer wordt begeleid door prachtige jaren tachtig synthesizers.
Rumen Sirakov (oude opname)
Volksmuziekorkest van de BNR
Jaren -tachtig disco!
Ik heb dit nummer veel gespeeld met Rob Kerkhoven, die het van de majstor zelf had geleerd. Rob speelde het prachtig. Ik mis Rob nog steeds!
In het in Zuid-Bulgarije gelegen Rodopengebergte lijken niet zoveel râčenica’s voor te komen – maar toch een mooi Pomakken-liedje gevonden, deze versie gezongen door de zangeres Bojka Prisadova.
Een vlotte, mooie, opzwepende snelle râčenica gespeeld door de accordeonist Ibro Lolov. Lolov speelt misschien iets meer nummers in zijn typische zigeunerstijl – zie bijvoorbeeld de Bulčenski tanc – echter valt deze meer in de stijl uit Šopluk zoals Trajčo Sinapov dat ook heel goed kan. In volle vaart!
Op YouTube staat ook een versie met minder ruis. En een oudere versie met een interessante vioolsolo.
Speciaal voor alle accordeonisten die graag balkanmuziek spelen! Een van de meest uitdagende stukken, gespeeld door de accordeonist Slobodan Božinović – op een toets-accordeon!
Typisch stuk in vlaško-stijl, net zoals Kradunavsko horo. Er is ook een Roemeense versie van deze muziek, gespeeld door Victor Gore: Hora de la Ciolpani. Dat is een oudere opname, misschien is Božinović er wel door geïnspireerd. Božinović speeld hem naar mijn mening wel veel virtuozer.
Pravo horo uit de stad Haskovo met een mooi lyrisch begin in een beetje atypische vijffrasige maat. Gespeeld door accordeonist Ivan Kirev en klarinettist Petko Radev. Een favoriet nummer van Johan Baerents.
Ivan Kirev
Petko Radev
Met dank aan Jaap Leegwater die me toestemming heeft gegeven deze opname hier te gebruiken. De opname is oorspronkelijk verschenen op Balkanton BHM 5581.
Op zaterdag 4 september vroeg in de ochtend is Johan Baerents overleden.
Op de volksdansbals bij Terpsichoré in Amsterdam en op het Balkanfestival in Zetten heb ik Johan voor het eerst leren kennen. Als orkestleider van Kaleb en oprichter, samen met zijn vrouw Erda, van dansensemble Paloina, keek ik altijd erg naar hem op. Johan was een hele lieve en vriendelijke collega met een grote kennis van de balkanmuziek en daarbuiten! Qua speelstijl heb ik hem altijd geassocieerd met Stevo Teodosievski.
Johan was ook een bijna onmetelijke bron van bladmuziek. Als je volksdansmuziek speelt dan heb je zeker al een van zijn transcripties gebruikt.
Orkest Kaleb heeft in 2007 het album Kaleb.Nu uitgebracht, waar Johan een aantal behoorlijk virtuoze nummers op speelt, zoals Soborsko oro en Rupčenska râčenica. Een nummer wat ik Johan op deze CD heel mooi vind spelen is Hora lui Gore. Ik heb het ter nagedachtenis van hem vandaag uitgewerkt.
Johan, we zullen je ontzettend missen!
Hora lui Gore, gespeeld door Johan Baerents, begeleid door orkest Kaleb.
Het voorbeeld van Johan: Hora de la Teiș, gespeeld door de Roemeense accordeonist Victor Gore.
Borino oro is een vooral door de platen van Goran Bregović polupair geworden oorspronkelijke zigeunermelodie en wordt tegenwoordig gespeeld door veel verschillende muzikanten over de hele wereld. De oudste uitvoering die ik ken komt van de soundtrack van de film Dom na vešanje (Time of the gypsies). Ook de griekse zangeres Álkistis Protopsálti heeft, onder leiding van Goran Bregović, een mooie versie ingezongen, in het Grieks.
Hieronder de bladmuziek. Na twee rondes kan er een vrij geïmproviseerd instrumentaal tussen komen. De dubbele maat onder de tweede volta in de eerste strofe wordt niet altijd gespeeld.
Voordat ik accordeon speelde luisterde ik soms naar oude bandopnames die mijn ouders hadden gemaakt van televisie-uitzendingen. Een van de uitzendingen die ze hadden opgenomen was waarschijnlijk een uitvoering van de choreografie Dračevka van het ensemble Tanec uit Skopje. Op die band trok een (toen onwezenlijk) snelle melodie mij aan. Later leerde ik de naam kennen: Potrčano.
Typische stijl waarin elke strofe op de manier eindigt met stops in melodie en begeleiding.
De CD ‘Anthology of Folklore Music – Vol 2 – Bulgaria and Macedonia’ is helaas niet te vinden op een streaming dienst en de uitgeverij is niet meer. Mocht ik met het plaatsen van deze opname een copyright schenden dan hoor ik dat graag en verwijder ik eventueel de opname.
